«Το πλέον πιθανό είναι, ότι τελικά θα με εξοντώσετε. Όμως σας βεβαιώ ότι μετά το πέρασμά μου, ο κόσμος σας δεν θα είναι ο ίδιος. Απλώς μένω με τη διερώτηση: Θα έχετε γίνει άγρια θηρία ή καλύτεροι άνθρωποι; Να παραμείνετε αυτό που είστε, το αποκλείω», έγραφα τον Μάρτιο του 2020 στον «Μονόλογο ενός απρόσμενου ιού». Δεν ήξερα τότε ότι η κοινωνία μας θα άλλαζε με έλλειψη αλληλεγγύης, επιθετική οδήγηση στους δρόμους, σπρώξιμο στις ουρές των στάσεων λεωφορείων, αυξανόμενη αγένεια, διόγκωση του ελληνικότατου «ξέρεις ποιος είμαι εγώ;», φαινόμενα βίας, αντικοινωνικής συμπεριφοράς και κυρίως, με ένα εμφανές πλέον άγχος διάχυτο στους περισσότερους ανθρώπους.
Με ξάφνιασε φίλη ψυχίατρος που ανέφερε ότι τρεις θεραπευόμενοι τής μίλησαν για άγχος λόγω της κλιματικής αλλαγής. Κατά σειρά μάς χτύπησαν η οικονομική κρίση, ο covid, οι φωτιές, οι πλημμύρες, η ακρίβεια και οι πόλεμοι στην ευρύτερη περιοχή. Ένας συνδυασμός ικανός να μας γεμίσει άγχος.
Μέσα σε όλα αυτά ήρθε και το τσιτάτο περί ατομικής ευθύνης που μας το έλεγαν κουνώντας το δάχτυλο οι νεοφιλελεύθεροι πολιτικοί μας. Μια εξουσιογενής άποψη που σημαίνει ότι για όλα φταίμε εμείς οι πολίτες και όχι οι ασκούντες την πολιτική, όπως το παλαιότερο φτωχοί είναι οι τεμπέληδες, ήτοι οι άνεργοι φταίνε που δεν βρίσκουν δουλειά. Έτσι, σταδιακά από τον Homo sapiens περάσαμε στον Homo virtualis ζώντας μέσα σε ουκ ολίγη εικονική πραγματικότητα και καταλήξαμε στον Homo Anxius τον φορτωμένο με τα άγχη της εποχής.
Οι συνάνθρωποί μας αιτιολογημένα υποφέρουν από το άγχος ζώντας στην ανασφάλεια της ακρίβειας, των πυρκαγιών, των πλημμυρών, των πολέμων και των κάθε λογής ιών. Προς δόξα των διαφόρων «ειδικών» που διαφημίζουν ευρέως στο διαδίκτυο το life coaching επισημαίνοντας (αντιγράφω) «Θέλω να βάλω σειρά στη ζωή σου, να βρεις τη δύναμη σου, να βελτιώσεις τις συνθήκες σου» ή «Για οτιδήποτε σε απασχολεί και θα ήθελες να βελτιώσεις, το life coaching θα σε βοηθήσει» ή «Είμαι εδώ για να σε ακούσω, να σε κατανοήσω, να σε βοηθήσω να γίνεις όλα όσα ονειρεύεσαι». Ως τώρα ήξερα πως coach αποκαλούν τους προπονητές του ποδοσφαίρου… Βεβαίως δεν πάνε πίσω και τα πάμπολλα πλέον αμερικανόφερτα βιβλία αυτοβοήθειας, αυτοβελτίωσης κ.ά.
Σωστή η διαπίστωση περί ατομικής ευθύνης για τις ατομικές συμπεριφορές στο σπίτι, στον δρόμο, στις παραλίες κλπ. Αλλά, πόση ευθύνη έχουν οι πολίτες όταν χάνονται συνάνθρωποί μας σε συγκρούσεις τραίνων, όταν καίγονται ή πνίγονται συμπολίτες σε φωτιές και πλημμύρες, όταν μειώνουν τα έξοδα διατροφής τους λόγω ακρίβειας και σε πολλές περιπτώσεις στερούνται τα βασικά είδη διατροφής, όταν τρέμουν στο ενδεχόμενο επέκτασης των πολεμικών μετώπων; Πόση ευθύνη έχει ο πολίτης για την επί μήνες καθυστέρηση έκδοσης μιας σύνταξης και αντίστοιχης καταβολής του εφάπαξ ή για την αθλιότητα των δημόσιων νοσοκομείων; Τα παραδείγματα ολιγωρίας της κρατικής εξουσίας άφθονα. Αυτές οι πληγές που αιμάσσουν είναι θέμα ατομικής ή πολιτικής ευθύνης; Μια στοιχειώδης έρευνα σε ψυχοθεραπευτές και ψυχιάτρους θα αποκαλύψει το μέγεθος των λαβωμένων από το άγχος της επιβίωσης συμπολιτών μας.
Κι έρχονται τα περίφημα επιδόματα -με όρους αγγλικούς όπως Market pass, fuel pass, κ.ά. που εξοργίζουν- να απαλείψουν τάχα τα κενά στην τσέπη των πολιτών, αποδεικνύοντας την ανυπαρξία κράτους πρόνοιας για όλους τους πολίτες, όπως θα απαιτούσε κάποιος από μια σύγχρονη, οργανωμένη κοινωνία.
Παραλλήλως, διογκώνεται η εικονική πραγματικότητα μέσα από κανάλια και ιστοτόπους, χρήματα των φορολογουμένων φτάνουν ως δώρο της κυβέρνησης κατά εκατομμύρια στα ταμεία των ιδιωτικών καναλιών που ξέρουν καλά την τέχνη του παραπλανητικού φαίνεσθαι με παράλληλη εξαφάνιση του είναι. Δίνει άφθονο χρήμα η κυβέρνηση για την παραγωγή τηλεσκουπιδιών που αποπροσανατολίζουν, αδιαφορώντας για το άγχος των πολιτών που ζει μια εξουθενωτική πραγματικότητα. Επιβεβαιώνεται συνεχώς η ρήση ότι «κάθε εξουσία λειτουργεί με όπλο χειραγώγησης την απειλή και τον φόβο».
Είναι προφανέστατο ότι η αγχογόνος ανασφάλεια των πολιτών, δεν έχει σχέση με την ατομική ευθύνη του πολίτη, αλλά με την ανικανότητα των εξουσιαζόντων να δώσουν στον λαό αίσθημα ασφάλειας με συγκεκριμένες πρακτικές άσκησης εξουσίας και όχι με υποσχέσεις και προσβλητικά επιδόματα που λαβώνουν κι άλλο την αξιοπρέπεια του πολίτη. Όσο για το γενικευμένο άγχος, προβλήματα πολυτελείας θα μας πουν με ουκ ολίγη απαξία…
