2.1.25

Ο ποιητής Γιώργος Δουατζής

Τα κείμενα που γράφονται για ποιητές, (για τους ανθρώπους τής τέχνης γενικότερα), τις περισσότερες φορές στέκουν στην επιφάνεια, στο φαίνεσθαι, στο περίβλημα. Σπανίως εισχωρούν και ακόμη σπανιότερα αντλούν το απόσταγμα μιάς πορείας, το κυρίαρχο αποτύπωμα τής δημιουργίας. Σπουδές, κατάταξη σε ποιητικές γενεές, βραβεία, δημοσιότητα, αναγνώριση – καλά και άγια όλα τούτα και χρήσιμα, αλλά θνησιγενή, προσωρινά, πτερόεντα και οπωσδήποτε άσχετα με την δύναμη ενός κειμένου, την αξία του, την πιθανότητα τής διαχρονίας του.
Περισσότερα από πενήντα χρόνια μετρά ο Γιώργος Δουατζής στην ποίηση και στην δημοσιογραφία. Και έχω την αίσθηση πως ήσαν χρόνια δύσκολα, καθώς στην διάρκειά τους έπρεπε ν’ αντιμετωπίζει επαναληπτικά δύο αμείλικτους «εχθρούς», πρωτίστως τις ίδιες τις απαιτήσεις τής ποίησης και ταυτόχρονα μία θλιβερή πραγματικότητα. Μάχη με το κείμενο, με την λευκή σελίδα, με την αμφιβολία για την αξιοσύνη τού έργου του και την ίδια ώρα προσπάθεια να σταθεί ορθός απέναντι σε ένα περιβάλλον που απαιτεί γονυκλισίες, συμβιβασμούς και περισσή υποκρισία. Και στο τέλος τη μέρας, στο τέλος αυτής τής καθημερινής μάχης, δύο πράγματα έχουν μοναχά σημασία, αν στάθηκε ορθός και ασυμβίβαστος και αν η λευκή σελίδα γέμισε με στίχο άξιο, πρωτοπόρο κι επιδραστικό επί των συνειδήσεων.
Για τον Γιώργο Δουατζή, αυτά τα δύο οχυρά που έπρεπε να κατακτήσει, (δανείζομαι τον τίτλο από την τελευταία του ποιητική συλλογή), ήσαν δύο συγκοινωνούντα δοχεία. Η απάνθρωπη πραγματικότητα στην χώρα, μα και στον κόσμο ολάκερο, οι πόλεμοι, τα πεινασμένα στόματα των παιδιών, οι γενοκτονίες, ο εξευτελισμός τού ανθρώπου, είναι το υλικό που πυροδοτεί την ποίησή του. Όταν διαβάζω την συλλογική έκδοση των ποιημάτων του, η κυρίαρχη αίσθηση είναι η θλίψη του για τα συμβαίνοντα, ο πόνος που βιώνει (νομίζω σχεδόν σωματικός) για κάθε απάνθρωπη συμπεριφορά, για το κάθε τι που προσβάλει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.
Μήπως αυτό σημαίνει ότι ο Δουατζής παραμελεί τα εσώτερα τού βίου; Κάθε άλλο. Τα υπαρξιακά ζητήματα, ο έρωτας, ο θάνατος, η απώλεια, η φθορά – όλα τούτα είναι παρόντα στην ποίησή του και αντιμετωπίζονται με την ίδια ένταση, με την ίδια τρυφερότητα ή οργή, (κατά περίπτωση) και, (αυτό είναι το βασικό), με την ίδια διάθεση για κατάδυση στα βαθύτερα τής ύπαρξης. Η ποίησή του είναι κοινωνική και ταυτόχρονα εντόνως υπαρξιακή. Ο στίχος του διατηρεί την ίδια ποιότητα σε κάθε περίπτωση, εκείνο που αλλάζει είναι η προσέγγιση, το βιωμένο συναίσθημα, οργή και θυμός για το άδικο και το απάνθρωπο, θλίψη, ενσυναίσθηση και τρυφερότητα για την βάσανο τής κάθε ύπαρξης ξεχωριστά.
Στην ποίηση τού Δουατζή υπάρχει η ανθρωπιά τού Λειβαδίτη, ο φιλοσοφικός στοχασμός τού Παπατζώνη, η ειρωνεία και η θλίψη τού Καρυωτάκη, οπωσδήποτε και η αφαιρετική ματιά τού Σεφέρη, μα όλα τούτα δεν καταλήγουν σε μίμηση, αλλά, δημιουργικά αφομοιωμένα, προσφέρουν έργο πρωτότυπο, εντελώς δικό του, ύφος προσωπικό και μοναδικό, μία νέα ποιητική πρόταση φτιαγμένη από σύγκραση στέρεων υλικών, εκφραστική ευστοχία και νοηματικό βάθος.
Ποιητής άξιος ο Δουατζής, γεγονός αδιαμφισβήτητο. Μα για μένα είναι και κάτι σημαντικότερο, είναι εξαίρετος ηθοποιός, εις εκ των ελαχίστων στο ποιητικό (μα και δημοσιογραφικό) σινάφι. Ποιεί ήθος για πενήντα ολάκερα χρόνια, δύσκολο να φαντασθεί κανείς πόση δύναμη χρειάζεται η αντίσταση απέναντι στην ευτέλεια, την ρηχότητα και την ματαιοδοξία, τι κόστος συνεπάγεται η εναντίωση στο κυρίαρχο ρεύμα και τούς προβολείς τής εποχής.
Μισός αιώνας δημιουργίας και ήθους. Σπάνιο. Η ευχή μου; ακόμη καλύτερα η ελπίδα μου; Τα επόμενα (πολλά) χρόνια που έρχονται. Με την βεβαιότητα πως όλο αυτό το τεράστιο κεφάλαιο ηθικής και ποιητικής αξιοσύνης, θα γεννοβολήσει κορύφωση δημιουργίας και προσφοράς.
Από το έργο του ένας και μόνο στίχος, αγαπημένος για μένα, μα και τόσο εκφραστικός τού χαρακτήρα του.
«Στον τόπο αυτό ακρίβυνε πολύ η σιωπή…».

Μάνος Τασάκος, Συγγραφέας, Κριτικός Λογοτεχνίας